Veelgestelde vragen

Het kan voor iedereen aan te bevelen zijn om een preventieve controle te laten uitvoeren. Zeker wanneer er klachten zijn of als er sprake is van (één van) de volgende risicofactoren:

• Familiaire aanleg; komen er binnen de familie hart- en vaatziekten voor op jonge leeftijd (beneden de 40 jaar)?
• Roken 
• Overgewicht 
• Leeftijd, boven de 55 
• Gebrek aan lichaamsbeweging 
• Te hoge bloeddruk 
• Te hoog cholesterolgehalte in het bloed 
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
  

Gedurende het hele leven ontstaat een brei van dode witte bloedcellen, vet, cholesterol en bindweefsel onder de aanvankelijk gezonde binnenbekleding van de vaatwand. Deze brei heet een atherosclerotische plaque. De binnenbekleding van de vaatwand wordt hierdoor naar binnen gedrukt en het vat raakt geleidelijk aan vernauwd. Op de plekken waar zich plaques bevinden kan de vaatwand gemakkelijk beschadigen, dit kan ontstekingsreacties geven in de vaatwand. Dit hele proces van vernauwing van de vaatwand heet slagaderverkalking of atherosclerose.

Als atherosclerose in geringe mate aanwezig is, geeft het geen klachten. Naarmate het ernstiger wordt, kunnen er aandoeningen ontstaan zoals pijn op de borst bij inspanning (angina pectoris), een hartinfarct (hartaanval), een TIA, beroerte, of vernauwing van de slagaders in de benen (etalagebenen).

De verschillende factoren die atherosclerose doen ontstaan en verergeren zijn: roken, overgewicht, gebrek aan beweging, verhoogd cholesterolgehalte in het bloed, hoge bloeddruk, hoge leeftijd, aanleg, stress en diabetes (suikerziekte).

Door te stoppen met roken, meer te bewegen en het aanpassen van de voeding kan men zorgen dat het proces van atherosclerose minder snel gaat of tot een halt komt.

De verschillende diverse risicofactoren hebben ook invloed op elkaar. Bijvoorbeeld: In het geval van overgewicht heeft gewichtsafname ook een gunstig effect op de hoge bloeddruk, het te hoog suikergehalte en een te hoog cholesterolgehalte.

Naast deze aanpassingen die u zelf kunt doorvoeren kan een arts medicijnen voorschrijven. Bij een hoge bloeddruk zal men medicijnen krijgen, maar ook tegen een hoog cholesterolgehalte in het bloed bestaan medicijnen. De meest gebruikte cholesterolverlagers zijn 'statines'. Zij zorgen dat de lever minder cholesterol aanmaakt, maar ook dat de ontstekingsactiviteit in de vaatwand vermindert.

Statines stabiliseren de situatie in de slagaders, zij lossen de aanwezige plaque echter niet op. Het proces van slagaderverkalking kan worden vertraagd door een gezonde leefstijl en met medicatie. Genezing is echter uitgesloten.

Voor iedereen die het cholesterolgehalte in het bloed wil verlagen geldt het advies: gezond leven en afvallen bij overgewicht. Onder gezond leven wordt verstaan:

• niet roken
• voldoende bewegen
• gezond eten

Roken zorgt voor een ongunstige verdeling van de verschillende bloedvetten. Het verlaagt het HDL, ook wel genoemd het 'goede cholesterol'. Lichaamsbeweging heeft juist een positieve uitwerking op het HDL cholesterol.

Met een goede en gevarieerde voeding kan het cholesterolgehalte in het bloed worden verlaagd. Dat geldt voor iedereen. Beperk hiervoor de inname van verzadigde vetten en transvetten. Op de verpakking van producten kunt u zien hoeveel verzadigde vetten en transvetten ze bevatten. Door verschillende producten te vergelijken kunt u een goede keuze maken. Hierbij is het aan te raden voldoende groente (twee ons) en twee stuks fruit per dag te eten.

Bij een licht verhoogd cholesterolgehalte (tussen de 5 en 6,4 mmol/l) kunnen, naast de gezonde leefstijl, ook voedingsmiddelen waaraan plantensterolen zijn toegevoegd helpen het cholesterolgehalte in het bloed omlaag te krijgen.

Bij een cholesterolgehalte boven de 6,5 is het zinvol het voedingspatroon te bespreken met een diëtist. Een diëtist bekijkt de persoonlijke situatie en gaat na wat de belangrijkste bronnen zijn van verzadigd vet en voedingscholesterol. Hij/zij kan een advies op maat geven over smaakvolle alternatieven en minder vette bereidingswijzen.

Wanneer het cholesterolgehalte 6,5 of hoger is worden soms ook medicijnen voorgeschreven. Meestal betreft dit mensen met meer risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, suikerziekte, of patiënten die al een hartinfarct of beroerte hebben doorgemaakt. Bij het gebruik van medicijnen tegen een hoog cholesterol wordt geadviseerd eerst te overleggen met de behandelend arts, voordat men producten met plantensterolen gaat gebruiken.

Wie onder controle staat bij de trombosedienst kan daar informeren wat voor mogelijkheden er in het buitenland bestaan. U kunt contact opnemen met De Trombosestichting Nederland. Zij geven de volgende brochure uit: 'De meest gestelde vakantievragen over trombose'.

U kunt hen bereiken op telefoonnummer 071 - 5617717, of per e-mail: tsn@fnt.nl

Meer informatie kunt u ook vinden op de website: trombosestichting.nl.

Het hart is in feite een holle spier, ongeveer zo groot als een vuist en gevuld met bloed. De taak van het hart is om bloed door het lichaam te pompen. Het bloed bevat zuurstof en voedingsstoffen, dat als brandstof dient voor alle spieren en organen in het lichaam.

Bij een volwassene trekt het hart in rust ongeveer 60 tot 70 keer per minuut samen. In diepe rust kan er een hartslag zijn van 50 tot 60 slagen per minuut. Tijdens inspanning kan dat oplopen tot 160 tot 200 keer per minuut. Dit is geen probleem mits de hartslag geleidelijk oploopt en ook weer geleidelijk afzakt.
Voor een piekbelasting wordt een hartslag gehanteerd van 220 minus de leeftijd. Voor iemand van 35 wil dat zeggen dat de maximale hartslag 185 is.

Hoe hoog de hartslag mag worden tijdens het sporten hangt af van het doel van de training. Wilt u alleen uw conditie bijhouden dan is trainen op een hartslagniveau van 40-65% van die maximale hartslag voldoende. Trainen met deze intensiteit geeft de meeste gezondheidsbevorderende effecten, indien deze vaak worden uitgevoerd. Een intensieve inspanning is daarvoor niet nodig.
Een training om de conditie op te voeren wordt doorgaans uitgevoerd op 65 tot 75% van de maximale hartslag, waarbij topsporters trainen met kortdurende intervallen die kunnen oplopen naar 95% van de maximale hartslag.

Eventueel kan bij een Sport Medisch Adviescentrum (SMA) eerst een inspanningstest afgenomen worden, gevolgd door een persoonlijk trainingsadvies. Adressen voor een SMA kunt u vinden op sportzorg.nl.

De Stichting Hart In Beweging (HIB) is een patiëntenorganisatie voor hartpatiënten die willen sporten onder begeleiding. Bij hen kan men meer informatie krijgen over trainingsopbouw en andere zaken waarop men moet letten. U kunt de vereniging bereiken op telefoonnummer 030 - 659 46 52 of per e-mail: info@hartenvaatgroep.nl.